Co zrobić, żeby nie chrapać w nocy

Jednym z najbardziej irytujących dźwięków jest odgłos chrapania. Regularne, głośne charczenie potrafi skutecznie uniemożliwić zaśnięcie, wybudzić ze snu, powodować frustrację i irytację. Co zrobić jeśli ty lub twój partner borykacie się z tym problemem?

Poznajmy przyczyny, skutki chrapania oraz sposoby na jego pozbycie się.

Przyczyny chrapania

W wyniku wiotczenia i zapadania się tkanek miękkich w tylnej części gardła i wynikający z tego utrudniony przepływ powietrza w trakcie oddychania, język i gardło zaczynają drgać. Wibracje te nazywamy chrapaniem. Odgłos ten może w skrajnych przypadkach z ciężką postacią osiągać aż 80 - 90 dB. Dla porównania odgłos pracującego odkurzacza to około 60 dB a przejeżdżający pociąg to 80 dB. To bardzo uciążliwa przypadłość, uniemożliwiająca regeneracyjny sen zarówno chrapiącemu jak i osobie w jego otoczeniu. Powinniśmy zrobić wszystko by się go pozbyć. Od czego zacząć? Pierwszym krokiem powinna być diagnostyka.

Istnieje wiele przyczyn, które mogą powodować chrapanie. Od całkiem błahych po poważne. Są to między innymi:

nieodpowiednie warunki w sypialni ( zbyt suche powietrze lub za wysoka temperatura. Wilgotność powietrza powinna wynosić od 40 do 60%, natomiast temperatura powinna mieścić się w przedziale 18-21°C)
używki takie jak tytoń czy alkohol (palenie papierosów powoduje wysuszenie śluzówki gardła, natomiast alkohol zwiotcza mięśnie)
alergie lub inne dolegliwości powodujące nieżyt nosa lub podrażnienie gardła
otyłość (nadwaga powoduje ucisk tkanki tłuszczowej na ścianki gardła, utrudniając swobodny przepływ powietrza)
krzywa przegroda nosowa, wady anatomiczne szczęki, mała żuchwa (te niezależne od nas czynniki często wymagają interwencji chirurgicznej)

Co na chrapanie?

Chrapanie nie jest traktowane jak choroba. Może jednak na dłuższą metę wywołać szereg innych, towarzyszących dolegliwości, szczególnie gdy chrapaniu towarzyszy bezdech senny. Mówimy o nim, gdy w trakcie snu występują przerwy w oddychaniu trwające dłużej jak 10 sekund i powtarzają się w ciągu nocy nawet do kilkuset razy. Niedotlenienie powoduje bóle głowy, senność i rozdrażnienie w ciągu dnia, trudności w nauce, spadek koncentracji. Niewystarczająca ilość tlenu obciąża wewnętrzne organy takie jak nerki, wątroba czy serce. Utrudniona praca serca skutkuje często nadciśnieniem tętniczym, może prowadzić do zawału serca lub udaru mózgu. W celu prawidłowego zdiagnozowania problemu, oceny stopnia zaawansowania, ale przede wszystkim sprawdzenia czy chrapaniu nie towarzyszy bezdech senny przeprowadzane są takie badania jak:

polisomnografia - pozwalająca ocenić fizjologię snu, rejestrująca czujnikami takie parametry jak: fale mózgowe, ruchy gałek ocznych, napięcie mięśni, pracę serca, przepływ powietrza przez nos i usta, utlenowanie krwi, ilość wybudzeń czy właśnie (za pomocą mikrofonu) występowanie i stopień nasilenia chrapania.
rynomanometria - badająca drożność przewodów nosowych oraz analizująca zaburzenia oddychania przez nos.
fiberoendoskopia – jest wykonywana w trakcie snu. Za pomocą kamery wprowadzanej do dróg oddechowych za pomocą rurki, otrzymywany jest obraz zachowania się struktur górnych dróg oddechowych w czasie przepływu powietrza.

Po przeprowadzeniu badań i postawieniu diagnozy można wprowadzić odpowiednie leczenie.

Leczenie chrapania

Leczenie chrapania uzależnione jest od jego przyczyn. W przypadku błahych powodów podejmowane są łagodne kroki:

redukcja tkanki tłuszczowej poprzez odpowiednią dietę i ruch fizyczny, w przypadku gdy chrapanie spowodowane jest otyłością
wyeliminowanie używek lub ich znaczne ograniczenie, zwłaszcza tuż przed snem
wyleczenie infekcji, stosowanie środków antyalergicznych, nawilżanie śluzówki nosa i gardła poprzez fizjologiczny roztwór soli morskiej
stosowanie łagodzących objawy klipsów do nosa, wkładek do nosa, opasek na chrapanie
unikanie pozycji spania „na wznak”
ćwiczenie mięśni szczęki poprzez żucie gumy czy profesjonalnie przygotowane ćwiczenia
zakupienie poduszki ortopedycznej gwarantującej właściwe ułożenie głowy (stanowiącej doskonały duet z dobrze dobranym materacem lateksowym lub materacem kokosowym)

Przyczyny chrapania

W cięższych przypadkach, gdy chrapanie spowodowane jest krzywą przegrodą nosową, polipami, wadami zgryzu, zatkanymi zatokami czy innymi podobnymi schorzeniami należy udać się do lekarza specjalisty. Zabiegi podejmowane przez lekarzy specjalistów to między innymi:

CPAP czyli leczenie za pomocą aparatów wytwarzających stałe, dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych zapobiegające zapadaniu się ścian gardła oraz bezdechom (nie jest to zbyt wygodna forma leczenia i dlatego jest często przez pacjentów odrzucana)
operacje rynochirurgiczne czyli zwiększające drożność nosa i gardła i ułatwiające swobodny przepływ powietrza (snoreplastyka powodująca usztywnienie tkanek miękkich podniebienia; wszczepienie implantów pilarowych redukujących wibracje podniebienia; techniki radiokoagulacyjne czyli redukcja masy języka lub przerośniętego podniebienia po usztywnieniu tkanek podniebienia za pomocą elektrody radiofalowej; laserowa plastyka podniebienia miękkiego za pomocą lasera CO2)
operacje w znieczuleniu ogólnym (uwulopalatofaryngoplastyka czyli usunięcie przerośniętych migdałków i plastyka podniebienia miękkiego; faryngoplastyka; sfinkteroplastyka; redukcja nasady języka; podwieszenie nasady języka; podwieszenie kości gnykowej; osteotomia żuchwowa)

Chrapanie oraz związane z nim zaburzenia oddychania wymagają leczenia. Zlikwidowanie dolegliwości znacząco podnosi komfort wypoczynku i poziom życia pacjenta. Poprawie ulegają relacje między partnerami. Często bowiem uciążliwy dźwięk chrapania wymusza wyprowadzkę jednego z partnerów ze wspólnej sypialni. Również zauważalny spadek popędu seksualnego nie sprzyja bliskości i zażyłości. Powrót do wspólnego łoża zbliża partnerów, pozwala na nowo nawiązać więź.

Eliminacja chrapania powoduje poprawę zdrowia fizycznego i emocjonalnego. Wzrasta pewność siebie, poziom dobrego nastroju, koncentracja i chęć do życia. Dobrze dotleniony organizm lepiej funkcjonuje, organy wewnętrzne prawidłowo pracują.

Jak leczyć chrapanie?

Zdecydowanie częściej obserwujemy chrapanie u mężczyzn niż u kobiet. Wynika to nie tylko z częściej prowadzonego przez nich niezdrowego stylu życia (objadanie przed snem, palenie papierosów, wieczorny drink), ale przede wszystkim z innej budowy anatomicznej obręczy szyi (występuje w niej więcej tkanek).

Również osoby otyłe częściej uskarżają się na ten problem jak osoby szczupłe. Wszystko z powodu uciskającej gardło tkanki tłuszczowej.

Intensywność oraz częstotliwość chrapania u wyżej wymienionych osób jest również większa jak u kobiet czy osób szczupłych. Jeżeli problem dotyka kobietę, najczęściej ma to miejsce w czasie menopauzy i występujących w tym czasie zaburzeń hormonalnych (powodujących rozluźnienie mięśni gardła). Zaobserwowano również wzrost występowania dolegliwości u mężczyzn powyżej 40 roku życia i u osób zażywających leki nasenne, wyciszające i uspokajające.

Jeżeli problem dotyczy dzieci, najczęściej spowodowane jest to przerośniętymi migdałkami lub występowaniem tak zwanego trzeciego migdała; infekcją dróg oddechowych wymuszającą oddychanie przez usta; wiotkością krtani; alergią; skrzywioną przegrodą nosową. Zawsze należy kontrolować czy chrapaniu nie towarzyszy obturacyjny bezdech senny, mogący powodować trudności w nauce i problemy z sercem i płucami. Pocieszające jest to, że w przypadku dzieci powikłania po OBS są odwracalne.

Obturacyjny bezdech senny

Najczęściej występującym typem zespołu bezdechu sennego jest właśnie obturacyjny bezdech senny, polegający na powtarzającym się zatrzymaniu przepływu powietrza w górnych drogach oddechowych na czas przekraczający 10 sekund lub na spłyceniu oddechu. Często występuje przy chrapaniu, jest bowiem wywołany przez ten sam czynnik. Konkretnie przez wiotczenie mięśni gardła i języka, powodujące blokadę przepływu powietrza.

Bezdech senny objawia się wzmożoną sennością w ciągu dnia, obniża jakość życia, powoduje nadciśnienie zwiększając ryzyko wystąpienia zawału serca lub jego niewydolności, może powodować udar mózgu, chorobę Alzheimera. Bezdech senny może być zaobserwowany przez partnera lub samego chrapiącego (nagłe wybudzanie, obniżona koncentracja, senność w ciągu dnia, spadek libido, uporczywe bóle głowy, zaburzenia rytmu serca).

W leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego stosowane są wyżej wymienione techniki leczenia, stosowane również w celu wyeliminowania problemu chrapania takie jak stosowanie CPAP, uwulopolatofaryngoplastyka, septoplastyka, rezygnacja z nikotyny i alkoholu, redukcja masy ciała, stosowanie aparatu wysuwającego żuchwę.